Góra Zborów to jedno z dwóch wzgórz leżących na terenie powstałego rezerwatu przyrody nieożywionej Góra Zborów na terenach wsi Podlesice. Drugie to położone bardziej na północ Wzgórze Kołoczek. Jej bezleśny wierzchołek jest znakomitym punktem widokowym, a jednocześnie najwyższym wzniesieniem w byłym województwie częstochowskim – 462 m n.p.m. Na zboczach znajdują się liczne skałki o wysokości dochodzącej do 30 metrów, ściany których pokryte są gęstą siatką dróg wspinaczkowych o różnych stopniach trudności.
Ongiś o tej krainie mówiło się "kraina białych skał" i było to określenie tak oczywiste, że nikomu ówcześnie nie przychodziło do głowy, że może być inaczej. Ale las robił swoje... Procesu zarastania ongiś bezleśnych terenów Jury nie powstrzymano w porę i dziś wiele wzgórz, wzniesień czy dolinek udekorowanych skałkami jest już niewidocznych w całej krasie. Las zasłania wiele uroczych miejsc i widoków. Tym samym Jura utraciła jeden ze swoich podstawowych walorów. Szkoda, bo problem ten ma znacznie szerszy kontekst. Lasy Państwowe na dobrą sprawę zawłaszczyły sobie nie tylko krajobraz jurajski. To samo dzieje się w górach. I Beskidy i Sudety mają pozarastane drzewami wierzchołki i prawie wszystkie zbocza. Zwłaszcza te niższe. Na szczytach górskich, które słynęły ongiś z rozległych panoram i widoków pozostały już tylko ruiny wież widokowych.Ongiś tak popularne wędrowanie po naszych górach przeistoczyło się w wędrówki po lasach. Ale to nie jest temat na tę chwilę.
Powracam więc do Góry Zborów.
Ongiś o tej krainie mówiło się "kraina białych skał" i było to określenie tak oczywiste, że nikomu ówcześnie nie przychodziło do głowy, że może być inaczej. Ale las robił swoje... Procesu zarastania ongiś bezleśnych terenów Jury nie powstrzymano w porę i dziś wiele wzgórz, wzniesień czy dolinek udekorowanych skałkami jest już niewidocznych w całej krasie. Las zasłania wiele uroczych miejsc i widoków. Tym samym Jura utraciła jeden ze swoich podstawowych walorów. Szkoda, bo problem ten ma znacznie szerszy kontekst. Lasy Państwowe na dobrą sprawę zawłaszczyły sobie nie tylko krajobraz jurajski. To samo dzieje się w górach. I Beskidy i Sudety mają pozarastane drzewami wierzchołki i prawie wszystkie zbocza. Zwłaszcza te niższe. Na szczytach górskich, które słynęły ongiś z rozległych panoram i widoków pozostały już tylko ruiny wież widokowych.Ongiś tak popularne wędrowanie po naszych górach przeistoczyło się w wędrówki po lasach. Ale to nie jest temat na tę chwilę.
Powracam więc do Góry Zborów.
Widok na Krucze Skałki - pierwsza grupa skalna w masywie Góry Zborów dla idących ścieżką wiodącą do Jaskini Głębokiej
Skała Dwoista położona nad obecnym wejściem do Jaskini Głębokiej
Najładniejsza w grupie skała Kruk, na lewo do niej skała Apteka w paśmie Wzgórz Podlesickich
Skałki Apteka
Zapadlisko krasowe
Kras powierzchniowy widoczny na wierzchołku jednej ze skałek
Grupy skałek na Górze Zborów
Góra Zborów prócz wielu ciekawych form skalnych kryje też w sobie kilka jaskiń. Ale są też i mniejsze formy krasowienia skał w postaci płytkich grot i nisz skalnych. Te ostatnie mogą dać schronienie przed deszczem, czy w upalnie letnie dni dostarczyć trochę chłodu i cienia
Jest wielką przyjemnością penetrowanie wszystkich zakamarków pośród ostańców i grup skalnych. Można przyjrzeć się z bliska różnym formom krasowienia skał wapiennych, nie tylko jaskiniom ale i lejom krasowym, żłobkom i różnego rodzaju wypłukaniom. A do tego inne formy erozji skał związane z wietrzeniem. No i poobserwować różnorodny świat roślinny, zwłaszcza gatunki wapieniolubne, a więc nieobecne na terenach o glebach zakwaszonych. Albowiem całe wzgórze porastają lasy sosnowy, grądowy i buczyna, murawy ciepłolubne i zbiorowiska naskalne. Z roślin drobniejszych mają tu swoje stanowiska kozłek trójlistkowy, mącznica lekarska, goździk siny, dziewięćsił bezłodygowy, irga zwyczajna. Znajduje się w tych skałach również reliktowe stanowisko skalnicy gronkowej (dotychczas spotykanej tylko w partiach alpejskich). Jest tu też ostoja rzadkiego u nas motyla skalnika. W skałach gniazdują m.in. drozd skalny, puchacz, krzyżodziób sosnowy oraz krzyżodziób świerkowy, kopciuszek, a nawet dzierzba rudogłowa. Szczegóły pozostawiam wędrowcom zachęcając ich jedynie do zwolnienia tempa zwiedzania i baczniejszych obserwacji przeróżnych drobiazgów. Na prawdę warto!
Grupy skałek na Górze Zborów
W sezonie bywa tu tłoczno. Wędrują całe wycieczki oraz rodziny. Młodzi i starsi oraz dzieci. Bywa więc gwarno, a czasem wręcz hałaśliwie. Zawsze jednak można znaleźć bardziej ustronny zakątek....
JASKINIA GŁĘBOKA
Jaskinia - podobnie jak Góra Zborów - jest rezerwatem przyrody. Zwiedza się ją z przewodnikiem. Pamiętam jeszcze czasy kiedy jaskinie jurajskie zwiedzało się na własną rękę, z własnym źródłem światła i na własną odpowiedzialność. Ale to już przeszłość. Spotkać się można z opiniami, że opłaty za zwiedzanie jaskiń jurajskich to nieporozumienie. Że powinno się płacić jedynie za wstęp do najpiękniejszych jaskiń takich jak na Słowenii, Słowacji, Węgrzech, czy choćby w Morawskim Krasie. Ale na Jurze? Tymczasem poziom dewastacji naszych jaskiń oparł się już o dno i dobrze się stało, że ten proces choć częściowo udało się powstrzymać. Dotyczy to szczególnie Jury. Część jaskiń po prostu zamknięto, kilka udostępniono do zwiedzania za stosowną opłatą, a sporo innych dostępnych jest po staremu - ale tam nie ma już co dewastować ... To prawda że Jaskinia Głęboka nie może konkurować z Postojną, Demianowską, czy choćby z naszą Niedźwiedzią. Ale tylko dla malkontentów. Dla ludzi z wyobraźnią i ciekawych świata również i ta jaskinia ma wiele walorów. Wejdźmy więc do środka.
Jaskinia znajduje się w zachodniej części Góry Zborów zwanej Kruczymi Skałami, poniżej nieczynnego kamieniołomu wapienia. Jest to największa ze znanych aktualnie podziemnych form krasowych rezerwatu przyrody „Góra Zborów”. Jej długość wynosi 190 m., a różnica wysokości między skrajnie położonymi punktami jaskini – 22,4 m. Ale długość udostępnionego do zwiedzania ciągu wynosi 175 m i 16,5 m głębokości. Pierwszą dokumentację jaskini wykonał speleolog i badacz form krasowych Kazimierz Kowalski w 1948 roku. On też nadał jej dzisiejszą nazwę - nieco mylącą, bo jaskinia wcale nie należy do głębokich ale podczas odkrycia takie sprawiała wrażenie...
Okolice Jaskini Głębokiej, jak i sama jaskinia, to najbardziej przekształcony przez człowieka fragment rezerwatu przyrody „Góra Zborów”. Walory przyrody nieożywionej zostały tu w znacznej mierze zniszczone w wyniku dawnej eksploatacji surowców mineralnych. W okresie II wojny światowej został tu na krótko uruchomiony przez Niemców kamieniołom wapieni. Skały pozyskiwano między innymi na potrzeby budowy drogi z Kroczyc do Żarek. W trakcie eksploatacji, w roku 1942, odsłonięto i zniszczono środkową część Jaskini Głębokiej. W efekcie, jaskinia mająca pierwotnie dwa otwory wejściowe w leju u podnóża Skały Dwoistej górującej nad kamieniołomem, została podzielona na dwie części i uzyskała dodatkowe dwa otwory na dnie wyrobiska. Jeden z nich do dziś wykorzystywany jest jako otwór technologiczny podziemnej trasy turystycznej, drugi został zamurowany w 2010 roku. W kamieniołomie można do dziś obserwować liczne szczeliny uskoków tektonicznych. Część z nich została wykorzystana przez krążące w przeszłości wody podziemne, które poprzez intensywność procesów krasowych doprowadziły do powstania jaskiń Góry Zborów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz