11 marca 2015

FRANCISZEK LUDWIK NEUBURG na Dolnym Śląsku

FRANCISZEK  LUDWIK  NEUBURG  właściwie  FRANZ LUDWIG von PFALZ - NEUBURG    

To  niezwykle  barwna  i  ciekawa  postać  historyczna.


 

         Niemiecki arystokrata, biskup wrocławski i książę nyski, a równocześnie biskup Wormacji, arcybiskup Trewiru i Moguncji, pełnił również funkcje starosty generalnego Śląska, arcykanclerza Rzeszy Niemieckiej, wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego. Pochowany w Katedrze Wrocławskiej, w Kaplicy Elektorskiej której był fundatorem (a elektorskiej, ponieważ Neuburg jako książę Palatynatu należał do grona elektorów Rzeszy). Mniej więcej tyle można przeczytać w Wikipedii...
Franciszek Ludwik von Pfalz-Rhein Neuburg urodził się 24 VII 1664 roku w Neuburgu nad Dunajem, jako syn palatyna reńskiego Filipa Wilhelma z rodu Wittelsbachów. Posiadał więc tytuł książęcy, a jego ród miał powiązania z wielkimi rodami europejskimi. Jego pierwsza siostra Eleonora była żoną cesarza Leopolda I Habsburga, druga Jadwiga Elżbieta Amalia była żoną królewicza polskiego Jakuba Sobieskiego ( syna Jana III Sobieskiego Króla Polski ), ówczesnego Pana na Oławie (8 lutego 1691 roku wyszła za mąż za królewicza Jakuba Ludwika Sobieskiego, syna Jana III Sobieskiego, króla Polski i królowej Marysieńki. Jej mąż był wcześniej zaręczony z Ludwiką Karoliną Radziwiłłówną, która jednak poślubiła brata Jadwigi Elżbiety – Karola III Filipa, księcia Neuburga) . Natomiast dwaj bracia byli biskupami Wormacji oraz Augsburga, sam zaś Franciszek Ludwik został biskupem wrocławskim już w wieku zaledwie 19 lat,  zastępując swojego, zmarłego w 24 roku życia, brata Wolfganga.

 
Siostry Eleonora i Elżbieta (Sobieska)

Już jako dziecko przebywał na dworze cesarskim w Wiedniu, gdzie oswajał się z manierami i etykietą dworską, których nabycie w znakomity sposób ułatwiły mu dalszą karierę. Przygotowanie do pełnienia wyższych urzędów duchownych otrzymał bardzo staranne, zarówno intelektualne jak i moralno – duchowne, początkowo w swym zamku Neuburg nad Dunajem, później u jezuitów w Dűseldorfie.  W czternastym roku życia otrzymał niższe świecenia kościelne. W 1683 roku został jednogłośnie wybrany nowym biskupem wrocławskim, a co za tym idzie, księciem nysko-otmuchowskim (ponieważ każdy nowo wybrany biskup wrocławski zostawał automatycznie władcą Księstwa Nyskiego). Rządy księcia-biskupa jak dotąd są najdłuższymi rządami w diecezji jaki w księstwie ponieważ trwały 49 lat . 
Po śmierci  brata Ludwika Antoniego w 1699 roku został wielkim mistrzem Zakonu Niemieckiego z siedzibą w pobliskim Bruntalu. 
Był wielkim miłośnikiem i mecenasem sztuki na całym Śląsku. Na jego dworze działało wielu  ( w liczbie około stu ) artystów zasłużonych dla Śląska , którym powierzał wykonanie swoich fundacji , które w większości przetrwały po dziś dzień. Wśród tych wielkich artystów znaleźli się m.in. Friedrich Bernhard Werner słynny śląski topograf i rytownik twórca "Topografii Śląska", Michael Willmann najznamienitszy z malarzy, Karol Dankwart, bracia Feliks i Tomasz Schefflerowie, Franciszek de Backer i  Jan Józef Weiss , Michał Klein oraz Krzysztof Tausch znani architekci. Spuścizna po jego mecenacie jest ogromna, w największej ilości spotykana na ziemi nyskiej oraz we Wrocławiu. Do najważniejszych należą :
Pałac Biskupi w Nysie, kościół św. Piotra i Pawła (bożogrobców) wraz z przyległym klasztorem w Nysie, kościół św. Mikołaja w Otmuchowie, Dolny Zamek w Otmuchowie, pałacyk myśliwski w Zwierzyńcu, akademia jezuicka (późniejsza Leopoldina) we Wrocławiu, wraz z kościołem uniwersyteckim , czy budynek dawnego sierocińca na Tumskim Ostrowiu. Ponadto miasto Nysa zawdzięcza jemu piękną, stylizowaną na rzymską fontannę Trytona. 
Ciekawostką samej katedry wrocławskiej jest to, że w sąsiadującej poprzez kaplicę Mariacką  kaplicy św. Elżbiety pochowany jest równie wielki arystokrata i mecenas sztuki kardynał Fryderyk Heski - również wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego...
 Katedra Wrocławska, Kaplica Elektorska


 Katedra Wrocławska, Kaplica Elektorska, fragment wystroju rzeźbiarskiego

W supraportach czterech portali w kaplicy umieszczono medaliony z wyobrażeniami Śmierci, Sądu Bożego, Nieba i Piekła

 Katedra Wrocławska, Kaplica Elektorska, kopuła

Centralny fresk na sklepieniu kopuły przedstawia  scenę "Buntu i Strącenia Aniołów"

W ołtarzu kaplicy nad tabernakulum Arka Przymierza umieszczona centralnie, w asyście Mojżesza i Aarona. Promienie blasku otaczają liczne putta

  Katedra Wrocławska, Kaplica Elektorska - obraz z wizerunkiem elektora


 Portret elektora, autor nieznany, Diecezjalny Dom Formacyjny w Nysie

Zmarł 18 kwietnia 1732 roku we Wrocławiu. Pochowany został w Katedrze Wrocławskiej w Kaplicy Elektorskiej. Kaplicę projektował Johann Bernard Fischer von Erlach. Wystrój rzeźbiarski kaplicy jest dziełem Ferdynanda Maksymiliana Brokofa z Pragi, kamieniarkę wykonały warsztaty Kaspra Herberga i Jana Adama Karingera z Wrocławia, sztukaterię Santino Bussi z Wiednia. 
Cały swój majątek zapisał w testamencie na cele charytatywne.

zobacz też :


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz