STARY KSIĄŻ_RUINY ZAMKU

   To ciekawe miejsce. Malowniczo położone, nieco ukryte w bujnej przyrodzie Książańskiego Parku Krajobrazowego. Jest również nieco oddalone od deptaków, prowadzących wprost do potężnego zamku Książ – w cieniu którego ruiny Starego Książa pozostaną już na zawsze. Jednak każdy, kto odwiedzi to miejsce zauważy, że jest ono nie tylko zupełnie inne od wielkiego zamczyska po drugiej stronie Wąwozu Pełcznicy ale równie ciekawe i tajemnicze. Albowiem cały ten teren to wciąż tajemnicze miejsce ...                    

                          

 Zamek na dawnych pocztówkach

 Zamek na dawnych pocztówkach

Zamek na starym sztychu

Już w IX-X wieku na wzgórzu położonym o niecały kilometr od obecnego zamku Książ wzniesiono gród, przekształcony na przełomie XIII-XIV wieku na murowany zamek. Prowadzący tu badania w latach 1991-1992 Krzysztof Jaworski uważa, że zamek został wzniesiony przez księcia Bolka I Surowego. Założenie składało się z trzech członów, murowanego zamku górnego i dwóch podzamczy ufortyfikowanych wałami. Pierwsze podzamcze od zamku górnego oddziela wykuta w skale fosa szerokości 20 m i głębokości 4,5 m. W części pierwszego podzamcza przy licu wału wewnętrznego odkryte zostały relikty fundamentu budowli wzniesionej z kamieni i gliny, które są przypuszczalnie śladami zabudowy wewnętrznej, ciągnącej się wzdłuż obwodu obronnego. W 1290 roku do zamku książę Bolko I Surowy przeniósł swoją siedzibę z Lwówka Śląskiego. Prawdopodobnie zamek stanowił ogniwo w łańcuchu warowni strzegących granic Księstwa Świdnicko-Jaworskiego. Swoje znaczenie warownia straciła w 1392 roku po przejściu księstwa do Korony Czeskiej. W 1428 roku został zdobyty przez husytów. W następnych latach zamek był siedzibą i bazą wypadową rycerzy-rabusiów i jako ich siedziba został zniszczony w 1484 roku. Pozbawiony właściciela zamek popadł w ruinę i przestał funkcjonować na początku XIV wieku. Dalsze losy zameczku nie są znane, być może stracił znaczenie wraz z budową nowego większego zamku Książ po drugiej stronie Wąwozu Pełcznicy. 

  

 Widok współczesny na ruiny zamku

 Widok współczesny na ruiny zamku

 Widok współczesny na ruiny zamku - niewiele już zostało z dawnej budowli

 Widok współczesny na ruiny zamku, szkarpy które należałoby zabezpieczyć

 Widok współczesny na ruiny zamku, w kolorach jesieni i bez liści na drzewach można zobaczyć więcej

 Otoczenie ruin i ślady zabudowań

 Okno stylizowane na gotyk

       Pomieszanie renesansu i gotyku nie pozbawione uroku

W roku 1794-1797 właściciel zamku Książ Jan Henryk VI von Hochberg zlecił architektowi Christianowi Tischbeinowi urządzenie otoczenia zamku nad potokiem Pełcznicy i przebudowanie istniejących resztek ruin dawnego zamku na romantyczne ruiny dla księcia Hansa Heinricha IV Hochberga. Celem budowy była inscenizacja średniowiecznego otoczenia wokół zamku Książ. Romantyczne ruiny i antyczne altany były wówczas bardzo modne, jako przystanki na trasach spacerowych wokół siedzib bogatej arystokracji. Budowla stylizowana na gotycką ruinę posiadała kilka sal, wieżę, loch i bramę z dwiema wieżami i zwodzonym mostem. Był też dziedziniec turniejowy z trybunami na którym regularnie odbywały się turnieje. Jak bardzo atrakcyjne było to miejsce świadczy fakt, że jednym z gości na turnieju był John Quincy Adams - syn prezydenta Stanów Zjednoczonych i późniejszy prezydent, który jako ambasador Stanów podróżował po Dolnym Śląsku. Na początku XX wieku w zamku funkcjonowała restauracja, były nawet pokoje gościnne. Zamek był już wtedy ogólnodostępnym obiektem turystycznym . Na widokówkach z początku XX wieku widać Stary Książ w dobrym stanie, na starych zdjęciach z tego okresu zobaczymy, jaką popularnością cieszył się stary zamek. Po wojnie zamek podpalony przez wojska radzieckie spłonął latem 1945 roku. Nie był on jednak w tak złym stanie jak obecnie. Do dziś zachowała się sztuczna ruina z końca XVIII w. z pozostałością głównego budynku zamku z zachowanym podziałem wewnętrznym. Brak w nim stropów, a z wieży zamkowej ocalały tylko fragmenty. Zachowały się również dwa renesansowe portale i część muru dawnego ganku prowadzącego do kaplicy, z której pozostały tylko ściany i resztki przykaplicznej wieży. Dawniej dostępny był jeszcze kryty korytarz wiodący pod dziedzińcem zamkowym, wzdłuż muru. Został on jednak zamurowany i jest niedostępny. Warto zwrócić uwagę na potężnych rozmiarów bluszcz porastający fragment jednej ze ścian zamku. Taki okaz bluszczu zasługuje na natychmiastową ochronę.

 Ruiny i tylko już ruiny. Jeśli jednak nie zadbamy o nie to wkrótce zostaną tu tylko same gruzy

 Prawdziwą ozdobą tych ruin jest wspomniany w opisie potężny bluszcz

 Widok z wieży na dziedziniec

 Wieża zamkowa, tyle z niej zostało

 Romantyczna ścieżka prowadzi na cypel widokowy

 Jeden z dwóch renesansowych portali

 Jedyne zachowane podwójne okno stylizowane na gotyk. Przeźrocza okien rozdziela zgrabna ongiś kolumienka

 Z drugiej strony okna widoczny wyraźnie krzyż maltański - czyżby ciągotki dawnego właściciela do wypraw krzyżowych, marzenia o sławie rycerza

 Drugi z renesansowych portali - ich stan jest opłakany

 Wspaniały okaz bluszczu - niewiele takich mamy, szkoda, że nie jest objęty ochrona prawną

   

Dawno temu zwiedzałem ten zameczek i wówczas były jeszcze dostępne owe podziemne korytarze - dziś zamurowane

Obecnie pozostałości zamku Stary Książ, to wzniesiona w latach 1794-97 malownicza budowla w stylu eklektycznym, powstała według projektu Christiana Wilhelma Tischbeina, po przebudowie istniejącego w tym miejscu, a wyżej wspomnianego, średniowiecznego zamku piastowskiego z końca XIII wieku. Podczas prac powstały między innymi stylizowane na gotyk romantyczne ruiny zamku Stary Książ. Nowy zamek otoczono fosą i murem obronnym, a wejście do niego prowadziło przez bramę z dwoma wieżyczkami (widoczne na starych obrazach). Przebudowa ta zatarła ślady dawnego zamku pierwotnego i przez wiele lat, aż do końca XX wieku, obiekt uważano za sztuczne ruiny. Brak danych na temat powstania istniejącego systemu umocnień zewnętrznych w postaci wałów otaczających zamek właściwy i podzamcza, wskazuje na to, że istniał tu nieznany średniowieczny zamek książęcy. Cały zespół zamkowy składa się z zamku właściwego, w kształcie zbliżonym do trójkąta oraz dwóch trójkątnych przedzamczy położonych jeden za drugim na zachód od zamku właściwego. W budynku głównym połączonym z wieżą znajdowała się sala reprezentacyjna, zbrojownia, sypialnie, sala sądowa, izba więzienna z izbą tortur i kaplica. Pod kaplicą połączoną krużgankami z głównym budynkiem znajdował się loch pochodzący z zamku średniowiecznego. Podczas rozbudowy ruin zamku użyto wiele oryginalnych elementów renesansowych i barokowych detali architektonicznych przeniesionych z zamku w Trzebieniu i innych okolicznych obiektów.

W ostatnich latach zamek i jego okolice zyskują na popularności. W ostatnie dni tygodni, podobnie jak w okresie wakacyjnym, spotyka się tu liczne grupy turystów. To dobrze. Ruiny zasługują na tak duże zainteresowanie. Może wpłynie ono na decyzje władz i znajdą się środki na porządne zabezpieczenie tych cennych historycznie i kulturowo ruin. Oby...

Widoki na okolice:

 Potężny i majestatyczny Książ - król dolnośląskich zamków

 Buki - jesienią żadne inne drzewa nie dorównają im urodą

                                         

  Korzystałem z:
 - http://www.zamkipolskie.com/sksia/skzia.html
-  https://www.gorytajemnic.pl/ciekawe-miejsca/tajemnice-starego-ksiaza.html  
- materiały własne