RUINY ZAMKU CISY

    To bardzo malownicze i niezwykle interesujące ruiny. Można je zwiedzać na różne sposoby. Dobrym pomysłem jest całodzienna wycieczka połączona np. ze spacerem wąwozem potoku Czyżynka - wiosną spotyka się tu wiele ciekawych i rzadkich roślin. Ciekawym rozwiązaniem może być połączenie zwiedzania ruin z pobliskim zamkiem w Starym Książu: https://paskonikstronik.blogspot.com/2020/01/stary-ksiazruiny-zamku.html  Dla dysponujących ograniczoną ilością czasu dodam, że dostępny jest niewielki parking przy szlaku opodal zamku, a samo zwiedzanie nie zajmuje więcej niż 1,5 - 2 godziny.

Mapka ilustrująca położenie ruin zameczku Cisy. 

Mapka pochodzi ze strony:https://www.traseo.pl/

Plan zamku Cisy - Rekonstrukcja zamku w średniowieczu według 

Jana Salma, "Leksykon zamków w Polsce" (ze strony zamki.pl)

Wejście do zamku mostem ponad fosą dawniej i dziś. Nie wiem czy drewniany most zgnił czy też został rozkradziony i zdewastowany, a może jedno i drugie?

 Jakie to szczęście, że dziś na wsi nie trzyma się już całego domowego inwentarza, bo miejscowi "celebryci" rozebraliby te ruiny na chlewiki, kurniki i inne obory ...

Na szczycie wzgórza, którego strome zbocza opadają w dolinę rzeczki Czyżynka, zachowały się ruiny kamiennego zamku. Według tradycji już na przełomie XII i XIII wieku, w miejscu tym znajdował się drewniany gród. Świadczyć o tym ma dokument księcia Bolesława z roku 1242. Obecnie jednak historycy poddają w wątpliwość tę informację, a sam dokument uznają za falsyfikat. Pierwsza wiarygodna wzmianka o zamku pochodzi dopiero z roku 1327 z dokumentu księcia Bolka II Małego. Niekiedy podaje się, że w budowniczym zamku mógł być Bolesław Rogatka. Lokalizacja zamku na południowo-wschodniej rubieży dystryktu strzegomskiego, może wskazywać na polityczną genezę jego powstania, związaną z przejęciem w 1277 r. od księcia Henryka IV Probusa zachodniej części księstwa wrocławskiego właśnie przez Bolesława Rogatkę. Zamek zbudował przypuszczalnie książę Bolko I Surowy, a rozbudował jego wnuk Bolko II Świdnicki. Otoczony fosą zamek nad urwistym zboczem doliny Czyżynki stanowił doskonały punkt obronny. Stał również na straży szlaku handlowego i w XIII wieku chronił wschodnią granicę księstwa jaworskiego Bolka I Surowego, będąc przeciwwagą dla oddalonego o 3 km zamku Stary Książ, leżącego już w księstwie wrocławskim. Już pod koniec XIII wieku wzniesiona została wieża otoczona kamienno-ziemnym wałem. Postawiona na planie koła miała średnicę 10 m i mur dochodzący miejscami do 4 m grubości. Zadaniem warowni było wzmocnienie granicy z Czechami oraz ochrona nowo kolonizowanych terenów. Była też miejscem poboru myta od kupców zmierzających traktem ze Strzegomia do Kamiennej Góry i dalej do Czech.

 Ruiny zamku porasta bujna roślinność. Najlepiej więc zwiedzać je w bezlistnym czasie

 Z zewnętrznych murów okalających ongiś zamek pozostały do dziś tylko nieliczne fragmenty

 Wieża zamkowa, a właściwie to, co z niej pozostało

  

Po roku 1327 zamek Cisy przeszedł w ręce Ruperta Unwogla von Bolza, właściciela okolicznych dóbr i sędziego dworskiego w Świdnicy. W roku 1355 zamek siłą zajął wnuk Bolka I książę Bolko II Mały. Liczne wydawane tu dokumenty wskazują, że na zamku mieszkała Agnieszka Habsburżanka, wdowa po Bolku II Świdnickim. Od 1381 r. zamek zaczął coraz częściej (szczególnie po 1384 r.) funkcjonować jako miejsce pobytu dworu świdnickiego księżnej Agnieszki, z których ostatnie nastąpiły tuż przed śmiercią księżnej w 1392 r. Nadanie strażnicy funkcji stałej siedziby, spowodowało rozbudowę obiektu. Wzniesiony został mur obronny z miejscowego kamienia na planie zbliżonym do trapezu o wymiarach 22x28 m. W narożnikach wsparto go potężnymi przyporami. Wzdłuż północnej kurtyny powstał budynek mieszkalny o wymiarach 19×9,5 m. Posiadał trzy kondygnację w tym niewielką sklepioną piwnicę. Parter i piętro miały po dwa pomieszczenia i nakryte były stropami. Izby oświetlały zachowane do dzisiaj, niewielkie okna szczelinowe. Wjazd do zamku prowadził od zachodu i był wzmocniony czworoboczą wieżą bramną. W 1408 roku zamek kupił Sander Bolz von Grunau ze Skarżyc. W skład dóbr należących do zamku wchodziło w XIV wieku pobliskie miasteczko Dobromierz. W 1429 zamek został kupiony przez Ulricha von Seydlitz. W 1466 r.zamek został częściowo zniszczony przez wojska husyckie Jerzego z Podiebradów. Trudno powiedzieć, jak rozległe były to zniszczenia, ale na pewno ucierpiał podczas walk o tron czeski w roku 1466. Szybko został jednak odbudowany i rozbudowany. Wzniesiony został drugi obwód murów, dzięki czemu powstało międzymurze. W jego płd-wsch narożu u podnóża wieży głównej usytuowano bramę. Takie usytuowanie wjazdu było celowe, bowiem aby dostać się do bramy w murze wewnętrznym, ewentualny napastnik musiał przejść obok wieży i wzdłuż południowego odcinka muru. W rezultacie miał mur i obrońców po prawej stronie tej bez tarczy, co załodze zamku ułatwiało jego obronę. W kolejnym etapie rozbudowy, otoczono murem płn-zach cypel zamkowego wzgórza tworząc zachodni dziedziniec. Wybudowano na nim kamienną mającą 7 m głębokości cysternę na wodę. W wieku XVI powstał także dziedziniec od strony wschodniej, był to efekt otocznia murem podzamcza. Wjazd prowadzący do zamku przez most zwodzony przerzucony nad suchą fosą, ubezpieczono półokrągłą basteją, a bramę wzmocniono szyją bramną. W 2 połowie XV wieku był opanowany przez stronników Władysława II Jagiellończyka występujących przeciwko Wrocławiowi i Maciejowi Korwinowi. W trakcie kolejnych modernizacji powstało przedzamcze wschodnie, a XVI w. wzniesiono półkolistą basteję w celu obrony mostu. W początku XVII w. należał do Mikołaja von Czeschhaus.

 Podnóże zamku opływa potok Czyżynka

 Czyżynka tworzy miejscami malowniczy wąwóz

 Fragment muru zamkowego, o rzadko spotykanym, wklęsłym profilu

 Fragment ledwie widocznej dziś ścieżki prowadzącej nad sam potok

 
Podczas wojny trzydziestoletniej, w 1634 roku został spalony przez Szwedów, a następnie opuszczony zamek zaczął popadać w ruinę. Od 1655 r. jego właścicielką była Susanne von Sauermann z domu Czettritz. W 1719 r. odkupił go Christoph Friedrich, hrabia Stolberg-Wenigerod. Następnie obiekt przeszedł w ręce hrabiego von Zieten ze Strugi, który w 1833 r. oczyścił teren zamku z drzew i krzaków. Następni właściciele niezbyt przejmowali się ruinami, z których okoliczni chłopi czerpali materiał budowlany. XIX stulecie przyniosło powrót zainteresowania pozostałościami zamku, które teraz stały się miejscem licznych wycieczek. W połowie wieku ruiny przeszły w ręce wrocławskiego kupca Marcus Schottländer. Następni właściciele to m.in. gwarectwo górnicze ze Szczawna-Zdroju, Wilhelm Ledermann berliński radca handlowy i Emanuel Aufricht hurtownik z Wrocławia. W 1927 r. wałbrzyszanin Walter Brehmer podjął prace konserwatorskie, podczas których zabezpieczono teren. Zrekonstruowano wówczas bramę i wieżę. Po II wojnie światowej obiektem opiekowali się harcerze, a w 1961 Cisy ponownie zabezpieczono jako trwałą ruinę. W 1975 roku w ramach konkursu „Na szlaku zamek piastowski” oczyszczono cały teren z dziko rosnącej roślinności, uporządkowano dziedziniec i naprawiono prowadzący do zamku most o długości 24 m, przechodzący ponad suchą obecnie fosą (dziś już nieistniejący).                                                                                

                                                    

Korzystałem z:

- https://zamkiobronne.pl/zamek/cisy/

- materiały własne