STARA GÓRA_GOTYCKI KOŚCIÓŁ ŚW.JAKUBA

GOTYCKI  KOŚCIÓŁ  ŚW. JAKUBA  APOSTOŁA  w  Starej  Górze 

Świątynia w Starej Górze powstała w drugiej połowie XIII wieku. Według najstarszego zachowanego dokumentu, pochodzi z roku 1288. Obecny późnogotycki kościół jest ceglaną budowlą orientowaną, jednonawową, z niewykształconą nawą poprzeczną, zamienioną w dobie baroku na dwie kaplice boczne. Z zewnątrz kościół jest oszkarpowany, w dolnych gotyckich partiach ścian widoczny wątek polski w ułożeniu cegieł.  Od zachodu dobudowana masywna, czterokondygnacyjna wieża późnogotycka z barokowym hełmem. Nawę, prezbiterium i kaplice boczne nakrywa dwuspadowy dach, a przylegającą do prezbiterium zakrystię dach pulpitowy. Prezbiterium sklepione jest gwieździście, a zakrystia sklepieniem krzyżowo-żebrowym.

Philip Christian Bentum - Bitwa pod Clavigo - olej na desce, strop kościoła 1738 r

Sylwetka kościoła na tle wsi Stara Góra

Z zewnątrz kościół prezentuje się ciekawie i okazale. Imponuje zwłaszcza masywna wieża późnogotycka z podwójnymi ślepymi oknami i krytą miedzią elegancką kopułą - godną znaczącego kościoła. Nad kopułą podwójny krzyż oznaczający, że mamy tu do czynienia z kościołem pielgrzymkowym, leżącym na trasie pielgrzymkowej do Santiago de Compostela

Nieduży ale wyraźnie widoczny pseudotransept i poligonalnie zakończona apsyda dodają urody tej skromnej wielkością budowli

Bryła kościoła jest mocno złożona. Nawie głównej odpowiada nieco niższe prezbiterium oraz jeszcze niższe dwie kaplice boczne, po obu stronach nawy głównej,  będące nie do końca wykształconym transeptem. Całość założenia czyni je interesującym przykładem gotyku wiejskiego

Pseudoromańskie okna i takiż fryz nad nimi pochodzą z XIX wiecznej przebudowy kościoła

Masywna, oszkarpowana wieża i główne wejście ujęte w skromny, ceglany portal

Wnętrze kościoła okazuje się być jeszcze ciekawsze, niż jego bryła zewnętrzna. Nad nawą główną rozpościera się drewniany strop zasklepiony deskami, na których widnieje słynne już malowidło, pochodzące z warsztatu Christiana Bentuma (śląskiego malarza epoki baroku, ucznia wybitnego czeskiego artysty Petera Brandla), a przedstawiające Św. Jakuba na koniu - pogromcę Maurów. Ten rzadki w Polsce motyw malarski zaskakuje tym bardziej, że trafił do niewielkiego, prowincjonalnego kościółka. Z drugiej strony, świadczy on o proweniencji  tej budowli z trasą pielgrzymkową Św. Jakuba. I chociaż historycy zapewniają o wyjątkowości tego malowidła, to podobne, przedstawiające również Św. Jakuba na koniu w galopie przeciw Saracenom, znajdziemy stosunkowo bardzo blisko, bo w miejscowości Jakubów koło Głogowa, w tamtejszym kościele Św. Jakuba. Oba malowidła wykonano na desce, a różnią się tylko autorami i drobnymi detalami. Jest niemal pewne, że tutejsze freski i malowidła nie powstałyby, gdyby opaci lubiąscy nie zlecili budowy barokowego kościoła w pobliskich Sicinach. Przy wystroju wewnętrznym tamtejszej świątyni zatrudniono wybitnych artystów pracujących dla cystersów lubiąskiego klasztoru (Franz Mangoldt, Christian Bentum, Ignaz Axter) i najprawdopodobniej im to właśnie zawdzięczamy dekoracje malarskie kościółka w Starej Górze.

Św. Jakub pogromca pogan - malowidło z kościoła Św. Jakuba w Jakubowie

Nawa główna. Z lewej kaplica północna, z prawej prezbiterium z widocznym wejściem do zakrystii. Nad wejściem dobrze zachowany  zacheuszek

Philipp Christian Bentum po 1738 r. Olej na desce. Św. Jakub na koniu  przybywa z pomocą walczącym z Maurami wojskom chrześcijańskim. Wizja bitwy pod Clavije (Claviago), stoczonej w 844 roku  - na terenach Hiszpanii popularny motyw ikonograficzny. W Polsce rzadkość godna specjalnej uwagi

Fragmenty malowidła ukazujące sylwetkę Św. Jakuba. Uważa się, że Christian Bentum namalował osobiście tylko postać Św. Jakuba na koniu, a pozostałą część jego współpracownicy i uczniowie

Wyobrażenie pola walki chrześcijan z Maurami

Fragment malowidła od strony zachodniej

W kościele, podczas prac konserwatorskich, odkryto i fragmentarycznie odsłonięto, znacznie starsze od barokowych malowidła ścienne. W jednym z odsłonięć widnieje data 1606 r. Najprawdopodobniej z tego okresu lub nieco wcześniejszego, pochodzą owe - wciąż jeszcze zakryte przed oczami wiernych - malowidła ścienne. Byłyby to freski renesansowe - coś rzadkiego na Dolnym Śląsku lub nawet jeszcze starsze - tym cenniejsze. Jednak dalsze prace wymagają sporych środków finansowych, które - należy mieć nadzieję - znajdą się wkrótce.

 Zakrystia. Żelazne, kute drzwi pochodzą z roku 1606. Taka też data widnieje na drewnianej belce nadproża 

 Wyżej i niżej jeden z odsłoniętych fragmentów fresków ukrytych pod warstwami farby. Dobrze widoczna data 1606

Fragment fresku

Prezbiterium. Ściana wschodnia, za ołtarzem - odsłonięte fragmenty malowideł ściennych oraz dwa zacheuszki

Wyżej i niżej chyba najciekawszy fragment z odsłoniętych malowideł. Przedstawia scenę Sądu Ostatecznego a właściwie powstanie zmarłych z grobów - częsty motyw w średniowiecznym malarstwie ściennym

Oprócz malowidła na drewnianym stropie nad nawą główną, są jeszcze w kościele dwa freski o dużej urodzie. Zdobią one sklepienia kaplic północnej i południowej, umiejscowionych w nawie poprzecznej. Freski są ładne i są w dobrym stanie technicznym. W kaplicy północnej znajdziemy Św. Jerzego walczącego ze smokiem, a w południowej Św. Katarzynę.

Kaplica Św. Katarzyny z freskiem przypisywanym warsztatowi malarskiemu związanemu z opactwem krzeszowskim

Wyobrażenie Trójcy Przenajświętszej 

Apoteoza Św. Katarzyny 

Niebiańska orkiestra

Jeden z ołtarzy bocznych

Św. Katarzyna. Jeden z obrazów w bocznych ołtarzach

Rokokowa ambona, a właściwie tylko jej zachowany fragment. Po lewej stronie widoczne odsłonięcie fragmentu fresku z Sądu Ostatecznego

Kaplica północna z freskami opowiadającymi o Św. Jerzym. Autorem dzieła jest wybitny malarz Ignaz Axter. Jego prace odnajdziemy w Wrocławiu, Lubiążu, Górze i w pobliskich Sicinach

Barokowy obraz w nawie głównej Św. Jakub Apostoł. W lewym dolnym rogu sylwetka tutejszego kościoła z XVIII w.

W neogotyckim XIX wiecznym ołtarzu głównym znajduje się kopia słynnego obrazu Madonny Sykstyńskiej Rafaela 

Serce pierwszego dzwonu kościelnego, przechowywane w kruchcie pod wieżą 

Kościół w Starej Górze jest wart zwiedzenia o każdej porze roku. Jest dostępny w każdą niedzielę po Mszy Świętej, która rozpoczyna się o godzinie 9.00
Tutejszy ksiądz proboszcz jest przychylny zwiedzającym, a kościelny wyróżnia się nieprzeciętną wiedzą o historii i zabytkach tegoż kościoła. Polecam wszystkim zainteresowanym.

źródło:

http://www.parafiaosetno.pl/index.php/o-parafii/stara-gora-kosciol