MINERAŁY_ŚWIAT KOLOROWYCH KAMIENI

Świat minerałów pomimo, że różnorodny i kolorowy, pozostaje wciąż jeszcze "ziemią nieznaną" szerszemu ogółowi społeczności. Trudne do zapamiętania nazwy łacińskie, skomplikowane wzory chemiczne, nie zachęcają do bliższej znajomości z tymi "dziwami natury". Nieco inaczej mają się sprawy ze stosunkowo wąską grupą minerałów, zwaną klejnotami lub kamieniami szlachetnymi - o brylantach, szafirach czy rubinach słyszeli prawie wszyscy, a kobiety zwłaszcza... Magia klejnotów sprawia, że stały się one przedmiotem pożądania wraz z pojawieniem się pierwszych ludzi na ziemi. Potrafią niejednej kobiecie spędzić sen z głowy, jak i wydrenować nawet bardziej zasobne męskie portfele. W ostatnich latach ubiegłego wieku, podobnie jak współcześnie, sporą popularnością cieszą się międzynarodowe giełdy minerałów, odbywające się po kilka razy w roku w różnych miastach Polski.   Można tam obejrzeć bardzo wiele różnych okazów minerałów, skał i skamieniałości. Sporo też bywa tam wyrobów i okazów jubilerskich. Zachęcam wszystkich zainteresowanych kolorowymi kamykami do odwiedzenia jednej z takich giełd. Terminarze owych wystaw łatwo znaleźć w internecie pod hasłem "giełda minerałów". Niniejsza stronka w żaden sposób nie pretenduje do miana ani mini katalogu minerałów, ani przewodnika po ich świecie. To wyłącznie moja prywatna wizja tego czarującego świata przyrody nieożywionej. Moje dawne fascynacje i całkiem współczesne refleksje... Wszystkie prezentowane tu okazy oraz ich fotografie pochodzą z mojej kolekcji i stanowią moją prywatną własność. Jednak nie mam nic przeciwko swobodnemu korzystaniu z zasobów tej stronki :) 

GRUPA MINERAŁÓW KWARCU  zainicjuje prezentację:

Kwarc to minerał z grupy krzemianów przestrzennych. Jest tlenkiem krzemu  o wzorze chemicznym SiO2 i twardości wynoszącej 7 w skali Mosha.

Stanowi jeden z najłatwiej rozpoznawalnych minerałów w przyrodzie, toteż w mineralogii jest odpowiednikiem skamielin przewodnich w paleontologii. Jego bardzo efektowne i często duże kryształy oraz bogactwo odmian kolorystycznych sprawiają, że jest on najpopularniejszym minerałem wśród zbieraczy i kolekcjonerów kamieni. Do najbardziej znanych i poszukiwanych odmian kolorystycznych kwarcu należą: kwarc mleczny o zabarwieniu białawym, kryształ górski - bezbarwny, kwarc dymny - odcienie brązu, morion - czarny, ametyst - różne odcienie fioletu, kwarc różowy, cytryn, kwarc zielony, awenturyn - zielonkawy i jeszcze kilka innych. Do grupy minerałów kwarcu zalicza się też odmiany bezpostaciowe takie jak agaty, opale, jaspisy i krzemienie pasiaste oraz różnego rodzaju brekcje. Wszystkie razem stanowią o niezwykłej różnorodności tej grupy i o jej niezwykłej popularności pośród zbieraczy.

 Zrost kryształów kwarcu ze złoża w Jegłowej  (Wzgórza Strzelińsko-Niemczańskie)

  Zrost kryształów kwarcu ze złoża w Jegłowej  (Wzgórza Strzelińsko-Niemczańskie)

  Zrost kryształów kwarcu ze złoża w Jegłowej  (Wzgórza Strzelińsko-Niemczańskie)

   Zrost kryształów kwarcu ze złoża w Jegłowej  (Wzgórza Strzelińsko-Niemczańskie)

   Zrost kryształów kwarcu ze złoża w Jegłowej  (Wzgórza Strzelińsko-Niemczańskie)

  Zrost kryształów kwarcu ze złoża w Jegłowej  (Wzgórza Strzelińsko-Niemczańskie)

Kryształ kwarcu ze złoża w Jegłowej

Kryształ kwarcu dymnego ze sztolni poszukiwawczej uranu z Rudawach Janowickich 

 Kwarc dymny z druz w melafirach z kamieniołomów w Borównie k. Kamiennej Góry

 Kwarc dymny z druz w melafirach z kamieniołomów w Borównie k. Kamiennej Góry

 Kwarc dymny z kamieniołomów melafirów w Tłumaczowie k. Radkowa

Kwarc dymny z kamieniołomu Andrzej w Strzegomiu

 Kwarc dymny z zinnwalditem - Alpy Zillertalskie Austria

Kwarc dymny z zinnwalditem - Alpy Zillertalskie Austria

Kryształ górski z inkluzją w postaci asfaltu naturalnego. Pochodzenie Syberia, Rosja

Kwarc mleczny z dolomitem złoża rudne kopalni w Capnic Rumunia

 Kryształy kwarcu mlecznego jako pseudomorfozy po kalcycie (CaCO3). Pochodzenie kopalnia rud metali kolorowych w Capnic - Karpaty Rumuńskie

Szczotka kryształu górskiego na podkładzie z minerałów rudnych kopalni Capnic w Karpatach Rumuńskich

Ametyst ze złóż z Minas Gerias w Brazylii

 Ametyst ze złóż z Minas Gerias w Brazylii

 Ametyst ze złóż z Minas Gerias w Brazylii

 Ametyst ze złóż w  Urugwaju

  Ametyst ze złóż w  Urugwaju

  Ametyst ze złóż w  Urugwaju

 Ametyst ze złóż w  Urugwaju

Ametyst ze złóż w  Urugwaju

Ametyst ze złóż w  Urugwaju

 Kwarc zielony. Pokrojem kryształów bardzo przypomina ametysty. Jednak jego zabarwienie jest zielonkawe. Bardzo rzadko spotyka się okazy intensywnie zielone. Minerał rzadki. Ten pochodzi ze złóż w Urugwaju

 Szczotka kryształów kwarcu pokryta miniaturowymi kryształkami dolomitu. Kopalnia Capnic w Rumunii

 Kryształy kwarcu z kopalni Capnic w Rumunii

Kryształ górski ze złoża rudnego kopalni w Bańskiej Bystrzycy na Słowacji

Kryształ górski na fluorycie ze złoża rudnego kopalni w Bańskiej Bystrzycy na Słowacji

 U góry i u dołu agaty ze złóż melafirów w okolicach Nowego Kościoła - Góry Kaczawskie

 Poniżej agat pochodzący ze złóż w Brazylii

Jaspis z Uralu - Rosja

Jaspis z Uralu - Rosja

 Jaspis ze złoża w Sudetach

Chalcedon ze złoża rud niklu w Szklarach

 Krzemień pasiasty to jeden ze sztandarowych kamieni polskich. Od kilku lat zyskuje stale na popularności. Prezentowane okazy pochodzą ze skał górnojurajskich Gór Świętokrzyskich

Krzemień pasiasty to jeden ze sztandarowych kamieni polskich. Od kilku lat zyskuje stale na popularności. Prezentowane okazy pochodzą ze skał górnojurajskich Gór Świętokrzyskich

 Jaspis z Uralu Rosja

Jaspis z Gór Łupkowych Niemcy

 Chryzopraz ze złóż w Szklarach 

Poniżej popularna na wszystkich giełdach w kraju agaty brazylijskie

KAMIENIE SZLACHETNE I OZDOBNE 

To bardzo ciekawa grupa minerałów. Z naukowego punktu widzenia kamienie szlachetnie nie wyróżniają się jakoś specjalnie z grona wszystkich minerałów poza jednym wyjątkiem - te najcenniejsze są też i najtwardsze. Należą do najtwardszych  naturalnych ciał w przyrodzie. To właśnie twardość kamieni szlachetnych je "uszlachetnia". Gdyby nie były tak twarde, nie byłyby również tak  trwałe, a to własnie ich trwałość, czyli odporność na czynniki niszczące sprawiła, że prócz oczywistych walorów estetycznych oraz rzadkości ich występowania - uczyniono je klejnotami. A więc trzy czynniki decydują o tym, czy dany kamień jest "szlachetny" - jego twardość musi być prawie lub najwyższa w przyrodzie (od najwyższej 10 do 7 w skali Mosha), musi być po oszlifowaniu piękny (w szeroko rozumianym pojęciu piękna i estetyki), mieć czysty kolor i elegancki połysk i wreszcie musi go być na tyle mało na świecie, aby nie mogły go nosić wszystkie kobiety ... . Jeden, tylko jeden minerał,  łamie jeden z wymienionych warunków - to opal szlachetny. Jego twardość (6 w skali Mohsa) jest niższa od wymaganej ale jego walory estetyczne w pełni usprawiedliwiają  ten wyjątek. Toteż ceny najładniejszych opali dorównują najdroższym brylantom (niektórzy zaliczają do kamieni szlachetnych perły ale nie są to minerały w sensie naukowym, podobnie jak bursztyn). Najcenniejsze z kamieni szlachetnych to diamenty, rubiny, szmaragdy, szafiry, topazy i turmaliny. Ale prócz tych wymienionych istnieje jeszcze cały szereg kamieni mniej znanych ale również cenionych wysoko na rynku jubilerskim (euklazy, tanzanity, aleksandryty). Zdawać by się mogło, że pięknie wykształcone i efektownie wyglądające kryształy tych minerałów są przedmiotem zainteresowania jedynie szlifierzy i jubilerów. Ale tak nie jest. Na świecie istnieje też grupa zamożnych kolekcjonerów, zbierających oryginalne,  nie szlifowane okazy i to w ich ręce często trafiają te, nieraz wielkie ale i pięknie wykształcone kryształy - w cenie rolls-roysów. Mniej wymagającym kolekcjonerom i zbieraczom wystarczają takie okazy, które nie nadają się do celów jubilerskich, a pozostałym szperaczom i pasjonatom (to ja) okruchy i odłamki, które wciąż jednak pozostają tymi "szlachetnymi" ...

Topazy  to jedne z cenniejszych kamieni. Jako minerał należą do grupy krzemianów. Jego wzór chemiczny jest dość złożony - Al2SiO4(OH,F)2. Twardość 8 w skali Mosha. Czyste i nieuszkodzone kryształy są cenionymi kamieniami szlachetnymi. Oszlifowane kamienie słyną z głębi kolorów i wyjątkowego, właściwego tylko im i brylantom połysku. Jednak na świecie bardzo rzadko znajduje się wysokiej jakości kryształy - tzw kryształy jubilerskie. Przeważnie jego wystąpienia zawierają mniej lub bardziej popękane okazy. W naszym kraju niewielkie kryształki topazu znajdowano ongiś w granitach karkonoskich, pegmatytach strzegomskich i na Pogórzu Izerskim w okolicach Mirska. Moja lista kamieni szlachetnych zaczyna się nie przypadkiem od topazów, bowiem był to mój pierwszy taki okaz, który trafił do mojej kolekcji. Sentyment więc pozostał.

 Kryształ topazu o typowym złocistym zabarwieniu. Okaz pochodzi ze złoża w Ouro Preto w Brazylii 

Czerwonawo zabarwione kryształy topazów ze złoża Thomas Range  w stanie Utah USA 

Czerwonawo zabarwione kryształy topazów ze złoża Thomas Range  w stanie Utah USA 

Złociście zabarwione kryształy topazów ze złoża Topaz Mountain  w stanie Utah USA 

Niebieskawy topaz z Wołynia na Ukrainie

Topaz tzw. dymny  Zabajkale, Rosja

 U góry i u dołu topaz złocisty, Meksyk

Turmaliny  to niezwykle ceniona i popularna grupa kamieni szlachetnych. Pod wspólną nazwą kryje się wiele różnorodnych odmian tego minerału. Różnią się one między sobą nie tylko kolorami ale i budową wewnętrzną i składem chemicznym. Wzór ogólny już zapowiada, że mamy do czynienia ze skomplikowaną strukturą:   XY3Z6[(OH)4(BO3)3(Si6O18)]   gdzie:

X – Na

Y – Fe, Mg, Ca, Mn, (Li + Al.)

Z – Al, Fe   

Są to borokrzemiany sodu, wapnia, glinu, litu, magnezu, żelaza, manganu. Niekiedy zawierają też: chrom, nikiel, tytan, wanad, itr. Twardość 7 - 7,5 w skali Mosha. Minerał typowy dla jasnych pegmatytów, żył pneumatolitycznych i stref kontaktowych. Tworzy zarówno drobne igiełki jak i duże kryształy i ich zrosty. Słynie z wielokolorowości w ramach jednego kryształu. Jego najpopularniejsze odmiany to rubelit, achroit, verdelit i indygolit. Zrosty kryształów są szczególnie cenione i bardzo poszukiwane przez kolekcjonerów. Są jednak bardzo drogie, a czasem przewyższają wartość najczystszych szlifowanych okazów.Turmaliny to moje ulubione kamienie. Kiedyś wiedziałem o nich prawie wszystko, jednak moje okazy ni jak nie odzwierciedlają tej fascynacji, a to z powodu bardzo wysokich cen nie tylko kamieni szlifowanych ale okazów kolekcjonerskich. Z pewnością jednak warto umieścić w swoich zbiorach chociaż kilka z nich, albowiem są one doskonałą ozdobą każdej kolekcji. Poniżej zamieszczam dwa zdjęcia ilustrujące typowy "zawrót głowy" czyli efektowny zrost kryształów oraz niezwykłej urody oszlifowany turmalin dwukolorowy. Nie są to moje okazy - czynię ten wyjątek na swojej stronce, aby pokazać o jak pięknych rzeczach tu piszę : 

Zdjęcie pochodzi ze strony: https://www.gia.edu/tourmaline-quality-factor

Zdjęcie pochodzi ze strony: https://pl.pinterest.com/pin/353180795754020037/

Turmalin elbait i jego zielona odmiana zwana verdelitem. U góry verdelit z Namibii, u dołu verdelit z Madagaskaru

Turmalin elbait i jego czerwona odmiana zwana rubelitem (od rubinowego zabarwienia). U góry i u dołu rubelity z Minas Gerais w Brazylii  

  U góry i u dołu rubelity z Minas Gerais w Brazylii  

 Turmalin szerlit z Czech

 Turmalin szerlit z pegmatytów Gór Sowich, Sudety

Wyżej i niżej turmalin schorl  (szerlit) z wyspy Elba  Włochy

Turmalin verdelit  ze złóż z Minas Gerias w Brazylii

Turmaliny verdelity ze złóż pegmatytowych Madagaskaru 

Turmalin verdelit złoża z Nigerii

Zielone turmaliny z czarnymi zakończeniami zwane są "główkami tureckimi"

Wyżej i niżej turmalin verdelit

 Bardzo oryginalny turmalin dwukolorowy, zwany też arbuzowym - z zewnątrz verdelit, a wewnątrz rubelit z Minas Gerais w Brazylii  

Turmalin rubelit z Minas Gerais w Brazylii  

Korundy (rubin, szafir, leukoszafir)       

Korund to tlenek aluminium o prostym wzorze Al2O3 . Ale jest to kamień ceniony najwyżej po diamentach, a konkretnie jego dwie barwne odmiany - czerwony rubin i niebieski szafir. jest jeszcze odmiana bezbarwna zwana leukoszafirem ale jest mniej ceniona na rynku kamieni szlachetnych. Twardość rubinów i szafirów wynosi 9 w skali Mohsa więc są to najtwardsze po diamentach materiały występujące w przyrodzie. Rubiny, szafiry i zielone szmaragdy (odmiana berylu) to nie tylko najcenniejsze z kamieni ale też i najwcześniej stosowane jako ozdoby przez człowieka. Ich historia jest prawie tak stara jak gatunku ludzkiego...
Moja kolekcja korundów jest nadzwyczaj skromna. Ciężko jest trafić na ciekawsze okazy. Przeważnie są to słabo wykształcone kryształy o niezbyt wyraźnym pokroju i mętnych kolorach. Te trochę lepsze są już wykorzystywane w jubilerstwie.

 U góry i u dołu ten sam kryształ rubinu wydobyty ze złóż Łowozerskich - Tundra Łowozerska, Półwysep Kola Rosja

U góry i u dołu kryształy rubinu ze złóż Chibiny - Tundra Chibińska, Półwysep Kola Rosja

U dołu kryształ szafiru - Tundra Chibińska, Półwysep Kola Rosja

Oba powyższe okazy rubinu i szafiru to kryształy kolekcjonerskie, bez wartości jubilerskiej. Ich znaczenie w przyrodzie jest jednak  duże - dla geologów są bowiem wskaźnikiem do poszukiwań bogatszych złóż korundu. Półwysep Kola wciąż jest mało poznanym terenem. Poszukiwania geologów koncentrują się głównie na terenach górzystych półwyspu - w Tundrze Chibińskiej i Tundrze Łowozerskiej.

Masyw Chibiński i sąsiedni Łowozerski stanowią bliźniaczą centralną intruzję skał wysokoalkalicznych budujących centralną część Półwyspu Kola. Występują tam głównie trzy rodzaje skał: najbardziej wewnętrzne lujawrytowe, zewnętrzne sjenitowo-porfirowe, a pośród obu typów żyły pegmatytowe oraz metasomatyczne. W pegmatytach spotyka się duże, często doskonale wykształcone kryształy minerałów. Skały sjenitowe zbudowane są z minerałów skałotwórczych jak skalenie, apatyt, nefelin. Towarzyszą im rzadsze minerały jak eudialit, tytanit, ilmenit i magnetyt. Ich nagromadzenie jest na tyle duże, że są one przedmiotem eksploatacji złożowej. Właśnie w trakcie eksploatacji przemysłowej złóż wydobywa się również okazy minerałów nieraz bardzo rzadkich, a równie często o dużych pięknie wykształconych kryształach. W swojej kolekcji posiadam kilkanaście okazów kilku różnych minerałów pochodzących z Półwyspu Kolskiego. Pod koniec strony zaprezentuje najciekawsze z nich.

Beryle (szmaragd, morganit, heliodor, akwamaryn, biksbit)   

To bardzo różnorodna grupa kamieni szlachetnych, podobnie jak turmalinów. Od tych ostatnich wyróżnia je wyższa twardość wynosząca 7,5 - 8 w skali Mosha oraz prostszy wzór chemiczny - Be3Al2Si6O18. Są też droższe w wyrobach jubilerskich. Cechuje je nie tylko wysoka twardość ale i piękny połysk oraz głęboka, wyrazista kolorystyka. Najbardziej znane i cenione to oczywiście zielone szmaragdy. Są tak pożądane na rynkach, że ich cena jest na ogół najwyższa po brylantach. Kolejny klejnot z grupy beryli to akwamaryn - delikatny w kolorze ale bardzo oryginalny. Nastepny będzie złocisty heliodor, przypominający topazy ale nie tak głęboki w swoich złocistościach, toteż topaz złocisty jest droższy od heliodorów. Kolejny klejnot to morganit - różowy w różnych odcieniach. Wyroby jubilerskie z morganitu pasują od osób o jasnej karnacji,  rudych włosach oraz noszących się w odcieniach zieleni. Morganity są chętnie wybierane przez kobiety kochające róż. Listę odmian kolorystycznych zamyka biksbit - czerwono zabarwiony kamień, przypominający rubiny i czerwone topazy. Natomiast czerwone turmaliny (rubelity), są bardziej jasne i malinowe w swoich odcieniach od biksbitów.

Beryl z pegmatytów w granitach kamieniołomu Siedlimowice

Beryl z pegmatytów w gnejsach okolic Wielkiej Sowy w Górach Sowich

Spodumen LiAlSi2O6  to  rzadki minerał z grupy krzemianów litu i glinu, zaliczanych do piroksenów. Występuje w niewielu miejscach na Ziemi i jest ważną rudą litu. Jego dobrze wykształcone kryształy posiadają niekiedy delikatne zabarwienie w kilku kolorach: tryfan - żółtozielony, hiddenit - zielony, fioletowo-różowy - kunzyt i niebieski - nuristanit. Cechą charakterystyczną spodumenu jest silny pleochroizm, co powoduje, że podczas obrotu kamienia względem światła kryształ kunzytu zmienia zabarwienie z różowego na fioletowy, bądź na pomarańczowy, a kryształ hiddenitu z zielonego na niebieskozielony lub żółtozielony. To zjawisko decyduje o wartości rynkowej tego minerału.

Ze względy na swoje delikatne odcienie różu i zieleni kunzyt i hiddenit są poszukiwanymi na rynku kamieniami szlachetnymi. Trzeba jednak pamiętać, że są one bardzo  kruche i wrażliwe na upadek.

Hiddenit z prowincji Minas Gerais w Brazylii

Kunzyt z prowincji Nangarhar w Afganistanie

Granaty  to grupa minerałów zaliczana do gromady krzemianów. Granaty stanowią dużą grupę minerałów izostrukturalnych (tzn. wykazujących bardzo podobną budowę, lecz różniących się składem chemicznym), będących krzemianami metali dwuwartościowych (wapnia, magnezu, żelaza, manganu) i trójwartościowych (żelaza, glinu, chromu). Należą do grupy krzemianów wyspowych (zawierają nie połączone ze sobą tetraedry [SiO4]4 -). Odmiany:

* Grossular – zasobny w wapń, glin i inne pierwiastki. Najczęściej jest bladoszmaragdowozielony, różowy, żółty, cynamonowobrunatny. Charakteryzuje się jaśniejszymi barwami niż inne granaty, bywa też bezbarwny. Nazwa grossularu, który często jest zielony, pochodzi od łac. nazwy agrestu – Ribes grossularia.

* Pirop – granat zasobny w magnez i glin oraz inne pierwiastki. Charakteryzuje się piękną barwą rubinowoczerwoną. Nazwa pochodzi od greckiego piropos – podobny do ognia. Barwa piropu bywa też ciemnoczerwona aż do czarnej, niekiedy z niepożądanym odcieniem żółtawym.

* Spessartyn – zasobny w mangan, glin i inne pierwiastki. Ma barwę brunatną, brunatnoczerwoną, pomarańczowoczerwoną nieraz z odcieniem fioletowym. Jego nazwa pochodzi od pasma górskiego Spessart w Niemczech.

* Almandyn (karbunkuł) – granat zasobny w żelazo, glin i inne pierwiastki. Nazwa pochodzi od miejscowości Alabanda w Azji Mniejszej, gdzie szlifowano te kamienie. Barwa almandynu, wywołana przez domieszki żelaza, może być ciemnoczerwona i fioletowoczerwona przez brunatnoczerwoną do prawie czarnej. Na niektórych almandynach występuje zjawisko asteryzmu w postaci gwiazdy czteroramiennej.

* Rodolit – jest barwy różowej i purpurowej, pochodzącej od domieszek żelaza i magnezu.

* Uwarowit – jest szmaragdowozielony dzięki zawartości chromu. Został nazwany ku czci rosyjskiego ministra Uwarowa. Jest to najrzadziej występujący granat i jeden z najtwardszych. Występuje głównie w formie drobnych kryształków, dlatego rzadko bywa wykorzystywany w jubilerstwie.

* Andradyt – jest zasobny w wapń, żelazo i inne pierwiastki; bywa brunatnoczerwony, brunatny, czarny, zielony lub żółty w różnych odcieniach. Nazwa pochodzi od mineraloga J. B. d’Andrada. Żółte odmiany andradytu przypominają topazy. Natomiast demantoid – zielona odmiana andradytu o dużej dyspersji i silnym ogniu – przypomina oliwin lub szmaragd.

Hessonit  (Ca3Al2(SiO4)3)  (rzadka odmiana grossularu) ze złoża w Gębczycach koło Strzelina

Hessonit  (Ca3Al2(SiO4)3)  (rzadka odmiana grossularu) ze złoża w Gębczycach koło Strzelina

Hessonit  (Ca3Al2(SiO4)3)  (rzadka odmiana grossularu) ze złoża w Gębczycach koło Strzelina 

Hessonit  (Ca3Al2(SiO4)3)  (rzadka odmiana grossularu) ze złoża w Gębczycach koło Strzelina 

MINERAŁY RUDNE, METALE (pierwiastki), to chyba najbardziej rozległa grupa pośród minerałów. Jest też chętnie zbierana przez kolekcjonerów. O jej popularności stanowią dwa czynniki: minerały rudne są ładne, a więc dekoracyjne i po drugie ich cena jest stosunkowo niższa od np kamieni szlachetnych, czy minerałów grupy kwarcu. Ponadto panuje tu ogromna różnorodność wielkości i postaci krystalicznych rud metali i ich pierwiastków.

Złoto rodzime (Au) z aluwiów Kaczawy. Okaz wypłukany w okolicach Nowego Kościoła. Wymiary 2,5 x 3,5 mm

Miedź rodzima (Cu), Zlate Hory Czechy

Antymon rodzimy (Sb), Przybram Czechy

Wanadynit Pb5 [Cl(VO4)3] na barycie ze złóż Mibladen w Maroku

Wanadynit Pb5 [Cl(VO4)3] na barycie ze złóż Mibladen w Maroku

Wanadynit Pb5 [Cl(VO4)3] na barycie ze złóż Mibladen w Maroku

Piryt FeS2 złoża rudne z Chile

Piryt FeS2 złoża rudne z Chile

Piryt FeS2 złoża rudne z kopalni Baia Spire w Rumunii

Piryt FeS2 złoża rudne z kopalni Baia Spire w Rumunii

Piryt FeS2 złoża rudne z kopalni Baia Spire w Rumunii

Piryt FeS2 złoża rudne z kopalni w Chile

 Wyżej i niżej markasyt FeS2 Przybram Czechy

 Wyżej i niżej baryt  BaSO4 na antymonicie  Sb2S3  kopalnia rud Baia Spire Rumunia

Wyżej i niżej antymonit Sb2S3  z kopalni w Baia Spire w Rumunii

Wyżej i niżej antymonit Sb2S3  z kopalni w Baia Spire w Rumunii

 Wyżej i niżej pirochlor (Na,Ca)2Nb2O6(OH,F) biotyt, kalcyt  złoża rudne Tundry Chibińskiej Płw. Kola

Sfaleryt ZnS  złoża rudne w Chinach

 Markasyt  FeS2 na kalcycie CaCO3  z kopalni metali kolorowych w Capnic Rumunia

Ilvait CaFe3[OH|O|Si2O7] na kalcycie z wyspy Elba Włochy 

 Magnetyt ze złóż Płw.Kola (Chibiny)

 Psylomelan - kopalnia barytu w Stanisławowie

Psylomelan - kopalnia barytu w Stanisławowie

Tetraedryt, markasyt, piryt, kalcyt, bournonit. Kopalnia Baia Spire - Rumunia

 Kalcyt CaCO3, Chiny

 Kalcyt  CaCO3  na  markasycie kop. Pomorzany koło Olkusza

 Kalcyt  CaCO3  z jaskiń zniszczonych prze łom wapieni w Wojcieszowie

 Kalcyt  CaCO3  z jaskiń zniszczonych prze łom wapieni w Wojcieszowie

 Kalcyt  CaCO3  na  markasycie kop. Pomorzany koło Olkusza

Kalcyt  CaCO3  z jaskiń zniszczonych prze łom wapieni w Wojcieszowie

 Wyżej i niżej kryształy pirytu FeS2 w szczotce kryształu górskiego. Kopalnia w Capnic Rumunia

 Wyżej i niżej markasyt FeS2  na kalcycie kopalnia Pomorzany k. Olkusza

 Galena PbS z kopalni Pomorzany

 Galena PbS z kopalni Pomorzany

Galena PbS z kopalni Pomorzany

 Wyżej i niżej sferolityczne skupienie markasytu FeS2 na galenie. Kopalnia Pomorzany k. Olkusza

 Kryształy kalcytu z kamieniołomu w rejonie Braszowic Dolny Śląsk

  Kryształy kalcytu z kamieniołomu w rejonie Braszowic Dolny Śląsk

 Kryształy kalcytu z kamieniołomu w rejonie Braszowic Dolny Śląsk

 Kwarc różowy SiO2  i kryształy hornblendy  NaCa2(Mg,Fe,AL)3(SiAl)8O22(OH)2 ze złóż rudnych Madan-Rudozem w Bułgarii

 Kwarc różowy SiO2  i kryształy hornblendy  NaCa2(Mg,Fe,AL)3(SiAl)8O22(OH)2 ze złóż rudnych Madan-Rudozem w Bułgarii

 Kwarc różowy SiO2  i kryształy hornblendy  NaCa2(Mg,Fe,AL)3(SiAl)8O22(OH)2 ze złóż rudnych Madan-Rudozem w Bułgarii

 Wyżej i niżej markasyt na kalcycie z kopalni Capnic w Rumunii

 Tetraedryt ze złóż rudnych Tundry Chibińskiej Płw. Kola Rosja

 Wyżej i niżej kryształy galeny i kalcytu ze złóż rudnych Madan-Rudozem w Bułgarii

Grupa minerałów rudnych i kryształy kwarcu z kopalni Capnic w Rumunii

 Wyżej i niżej halit NaCl (sól kamienna), kopalnia soli w Inowrocławiu

Wyżej i niżej halit NaCl (sól kamienna), kopalnia soli w Inowrocławiu

 Gips CaSO4 , kopalnia miedzi Rudna

 Gips z kopalni miedzi Rudna

Gips z kopalni miedzi Rudna

 Gips z kopalni miedzi Rudna

Gips z kopalni miedzi Rudna

 Gips z kopalni miedzi Rudna

 Gips z kopalni soli w Inowrocławiu

  Gips z kopalni soli w Inowrocławiu

 Kwarc, dolomit, markasyt. Kopalnia Baia Spire w Rumunii

 Wyżej i niżej celestyn SrSO4 z kopalni siarki w Machowie

Wyżej i niżej celestyn SrSO4  z Madagaskaru

Wiwianit   Fe3(PO4)2•8H2O    Grecja

 Aurichalcyt (Zn,Cu)5[(OH)3|CO3]2  Chile

 Aktynolit Ca₂Mg₅[Si₈O₂₂](OH)₂ Alpy Zillertalskie Austria

Cynober HgS - siarczek rtęci  ze złóż rudnych w Bańskiej Bystrzycy Słowacja

PEGMATYTY STRZEGOMSKIE 

Pegmatyty to nie minerały lecz skały. Ale skały szczególne, bo zbudowane z minerałów które wykrystalizowały swobodnie, nieraz do dużych rozmiarów. Z tego właśnie powodu w pegmatytach znajduje się przeróżne nieraz pięknie wykrystalizowane okazy. Pegmatyty strzegomskie należą do najciekawszych na świecie i są znane niemal wszystkim zbieraczom

 Kryształy kwarcu dymnego, brązowo-żółty desmin (stilbit z grupy zeolitów) osadzone na kryształach skaleni

 Piękne i duże kryształy skaleni (otroklaz) pokryte czarnym nalotem chlorytu, brązowymi drobnymi kryształkami desminu i w kilku miejscach cienkimi, długimi zielonkawymi kryształami epidotu

 Te dwa zdjęcia obrazują niewielki ale ładnie wykształcony pegmatyt granitów Karkonoszy. Spokojnie - nie pochodzi z Parku Narodowego Karkonoszy. Granity zwane karkonoskimi występują również poza Karkonoszami. Ten okaz znalazłem w starym kamieniołomie w okolicy Trzcińska k. Jeleniej Góry

Aksynit i epidot z pegmatytów łomu Andrzej w Strzegomiu

ZEOLITY  I  MINERAŁY  TOWARZYSZĄCE

To bardzo duża i niezwykle ciekawa grupa minerałów. Tworzą ją minerały glinokrzemianowe (gromada krzemianów) o różnym składzie chemicznym, właściwościach i postaciach kryształów. Uwodnione glinokrzemiany sodu i wapnia, w rzadszym stopniu baru, strontu, potasu, magnezu, manganu. Grupę tę wydzielił w 1756 roku szwedzki mineralog Axel Frederik Cronstedt. Nazwa pochodzi z gr. dzeo = wrzeć (kipieć), zein = gotować i lithos = kamień (skała) co oznacza "wrzące kamienie" i nawiązuje do cechy charakterystycznej tej grupy: pod wpływem ogrzewania zawarta w nich woda "wrze" = "pieni się" pokrywając powierzchnię pęcherzykami (efekt uwalniania zawartej w zeolitach wody). Obszerna grupa uwodnionych glinokrzemianów szkieletowych Na, Ca, Ba, Sr, K, Mn, Mg, w których w wolnych kanałach strukturalnych występują drobiny H2O (tzw. woda zeolitowa) oraz kationy jedno lub dwuwartościowe.  Do grupy tej należy około 50 minerałów m.in. mezolit, thomsonit, gonnardyt, epistilbit, ferrieryt, laumontyt, yugawaralit, gmelinit, analcym, z czego zaledwie 15 występuje pospolicie. 

Występują w pustkach i szczelinach zasadowych skał magmowych, głównie w zasadowych wulkanitach. Pojawiają się także w geodach, granitowych i pustkach łupków krystalicznych oraz w niektórych żyłach kruszcowych. Spotkać je można w wielu miejscach na świecie ale duże i ładnie wykształcone kryształy pojawiają się zaledwie w kilku miejscach na Ziemi. Najbardziej znanym są kamieniołomy skał wulkanicznych w okolicach Poona w Indiach. Tamtejsze zeolity cieszą się największą popularnością wśród zbieraczy.

 Apofyllit - Poona Indie

Apofyllit na heulandycie. Poona Indie

 Kalcyt na stilbicie. Poona Indie

Kalcyt na heulandycie. Poona Indie

 Apofyllit na heulandycie. Poona Indie

 Czysty kryształ apofyllitu na różowym stilbicie. Poona Indie

 Desmin (stilbit) z Poona, Indie

Gmelinit i stilbit. Poona Indie

Gyrolit   NaCa 16 (Si 23 Al) O 60 (OH) 8 · 14H2O na heulandycie  Ca[Al2Si7O18] x 6 H2O   ze złóż Poona Indie

Thomsonit NaCa2[Al5Si5O20] x 6 H2O złoża w Poona Indie

Stronka w trakcie opracowywania